Nếu lỗi cảm biến vị trí bướm ga, thì động cơ có thể hoạt động không ổn định, dẫn đến xe bị giật và tiêu hao nhiên liệu nhiều hơn so với tình trạng bình thường.
Tác dụng của cảm biến vị trí bướm ga
Cảm biến vị trí cánh bướm ga TPS (Throttle Position Sensor) trên ô tô có chức năng đo mức độ mở của cánh bướm ga và truyền tín hiệu tới ECU. Dữ liệu này sẽ được ECU sử dụng để tính toán mức độ tải của động cơ và điều chỉnh thời gian phun nhiên liệu, góc đánh lửa sớm phù hợp. Nếu xe được trang bị hộp số tự động tuần tự (loại tương tự như hộp số sàn), thì dữ liệu từ cảm biến vị trí bướm ga cũng cung cấp thông tin hữu ích giúp quá trình chuyển số được thực hiện hiệu quả hơn.
Cấu tạo và nguyên lý hoạt động cảm biến vị trí cánh bướm ga
Cảm biến vị trí bướm ga trên ô tô được chia thành 3 loại: loại tiếp điểm, loại tuyến tính và loại Hall. Loại cảm biến vị trí bướm ga tiếp điểm bao gồm 2 tiếp điểm: tiếp điểm không tải IDL và tiếp điểm trợ tải PSW. Khi bướm ga đóng hoàn toàn, tiếp điểm IDL đóng và tiếp điểm PSW ngắt, ECU hiểu rằng động cơ đang không tải. Khi đạp ga, tiếp điểm IDL ngắt và bướm ga mở ra ở vị trí xác định. Đồng thời, tiếp điểm PSW được kích hoạt và ECU hiểu rằng động cơ đang chạy tải nặng. Nếu ở vị trí giữa, điện áp từ cực IDL sẽ qua công tắc tiếp xúc IDL và trở về mass. Khi ở vị trí toàn tải, điện áp từ cực PSW sẽ qua công tắc PSW và trở về mass.
Cảm biến vị trí bướm ga tuyến tính được cấu tạo bởi con trượt và các cực điện. Con trượt sẽ trượt dọc theo chiều điện trở và điện áp của cực VTA tăng dần tỷ lệ thuận với vị trí mở cánh bướm. Nếu bướm ga đóng hoàn toàn, tiếp điểm cầm chừng sẽ nối cực IDL và E2 lại. Từ đó, tín hiệu được truyền đến ECU để điều chỉnh lượng nhiên liệu động cơ phù hợp. Cảm biến vị trí bướm ga Hall hoạt động bằng cách sử dụng hiệu ứng Hall để phát hiện sự thay đổi vị trí của cánh bướm ga.
Dấu hiệu lỗi cảm biến vị trí bướm ga
Lỗi cảm biến vị trí bướm ga có nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó các nguyên nhân thường gặp bao gồm: lõi mòn mạch trở than, IC Hall hỏng, dây tín hiệu đứt, dây tín hiệu chạm dương, giắc kết nối bị lỏng và nhiều nguyên nhân khác. Khi cảm biến vị trí bướm ga bị lỗi, xe thường cho thấy các dấu hiệu như: tăng tốc không ổn định, xe bị giật khi tăng tốc, tốc độ tăng chậm, xe bị hụt ga, và tiêu thụ nhiên liệu cao hơn so với bình thường.
Cách đo kiểm tra cảm biến vị trí bướm ga
Cảm biến vị trí bướm ga loại tiếp điểm là loại cảm biến được sử dụng để nhận biết vị trí của bướm ga. Để kiểm tra cảm biến này, ta cần kiểm tra xem khi bướm ga đóng kín, tiếp điểm IDL có nối với chân E2 hay không. Khi lên ga nhẹ, chân IDL phải ngắt chân E2. Khi bướm ga mở hơn 50%, chân PSW có nối với chân E2 không. Khi thả ga trở về, chân PSW phải tách chân E2.
Ngoài ra, còn có loại cảm biến vị trí bướm ga loại tuyến tính và Hall. Để kiểm tra loại cảm biến này, ta cần rút giắc điện ra và kiểm tra chân cảm biến, chân tín hiệu, chân mát. Khi động cơ hoạt động, cánh bướm ga mở, giá trị điện áp tại chân tín hiệu phải thay đổi theo tỷ lệ tăng dần và luôn ổn định.
Cách chỉnh cảm biến vị trí bướm ga
Hướng dẫn điều chỉnh cảm biến vị trí bướm ga:
Bước 1: Lỏng bu lông cảm biến để có thể xoay được cảm biến.
Bước 2: Kiểm tra tín hiệu đầu ra của cảm biến.
Bước 3: Mở chìa khóa xe, nhưng không nổ máy, giữ bướm ga ở vị trí đóng.
Bước 4: Đo và so sánh giá trị điện áp đầu ra với sổ tay hướng dẫn sử dụng xe. Nếu không khớp, xoay cảm biến sang phải hoặc trái cho đến khi đạt được giá trị điện áp cần thiết. Sau đó, giữ cảm biến ở vị trí này và siết chặt bu lông cảm biến.
