Thay nước làm mát động cơ ô tô là một quá trình quan trọng để bảo đảm hoạt động tốt và bền bỉ của xe. Việc lựa chọn loại nước làm mát và tuân thủ đúng quy trình thay thế rất cần thiết để tránh gây tổn hại cho động cơ và kéo dài tuổi thọ của xe. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích và các bước cần thiết khi thay nước làm mát động cơ ô tô.
Nước làm mát ô tô là gì?
Nước làm mát ô tô có chức năng giải nhiệt cho động cơ, giúp xe vận hành một cách êm ái và được coi là phương tiện vận chuyển nhiệt từ thân động cơ ra két làm mát. Trong quá trình vận hành, động cơ ô tô sinh ra lượng nhiệt lớn từ việc đốt cháy nhiên liệu trong xi lanh và ma sát với các chi tiết bên trong động cơ. Phần lớn nhiên liệu từ việc đốt cháy sẽ được chuyển thể, tản ra ngoài không khí hoặc ma sát với các chi tiết khác như xi lanh, piston, nắp máy,… Vì vậy, hệ thống làm mát bằng nước tuần hoàn cưỡng bức đã được sử dụng để đảm bảo hoạt động ổn định của xe. Nước làm mát ô tô là loại dung dịch được dùng trong hệ thống này.
Các loại nước làm mát ô tô
Có nhiều loại nước làm mát với nhiều màu sắc khác nhau, bao gồm màu hồng, màu xanh lá, màu đỏ, màu cam và màu xanh dương. Sự khác nhau trong thành phần hoá học giải thích lý do tại sao nước làm mát có nhiều màu sắc đa dạng như vậy. Mỗi loại nước làm mát có nhiệt độ sôi, chỉ số đóng cặn và tuổi thọ sử dụng khác nhau tùy vào thành phần của nó.
Nước làm mát màu xanh lá và xanh lam thường sử dụng công nghệ phụ gia vô cơ IAT – Inorganic Additive Technology. Loại chất làm mát này chứa Silicat và chất ức chế ăn mòn Phosphat.
Trong khi đó, nước làm mát màu cam, màu đỏ và xanh đậm thường sử dụng công nghệ axit hữu cơ OAT – Organic Acid Technology. Loại chất làm mát này không chứa Silicat hay Phosphat, nhưng vẫn có chất ức chế ăn mòn, nhưng là chất hữu cơ. Loại này được đánh giá là thân thiện với môi trường và được sử dụng phổ biến nhất hiện nay.
Nước làm mát cũng được phân loại thành hai loại chính là Long Life Coolant (LLC) và Super Long Life Coolant (SLLC), không chỉ theo màu sắc. Sự khác biệt giữa LLC và SLLC chủ yếu là tỷ lệ của thành phần Ethylene Glycol và LLC có thêm Diethylene Glycol trong khi SLLC không có.
Nước làm mát LLC thường có màu xanh lá và màu đỏ, trong khi đó SLLC có màu xanh da trời và màu hồng. Loại SLLC màu xanh da trời có thời gian sử dụng lâu nhất, tiếp đến là SLLC màu hồng. LLC có thời gian sử dụng ngắn hơn và thường được khuyến cáo sử dụng cho các dòng ô tô đời cũ, còn SLLC thường được sử dụng cho xe đời mới. Nhiều hãng xe ô tô đều ghi chú trong sổ hướng dẫn sử dụng xe để tiện cho chủ xe nắm rõ loại nước làm mát nên sử dụng.
Nguyên nhân nước làm mát bị hao nhanh
Theo các chuyên gia kỹ thuật ô tô, nước làm mát được hoạt động theo một hệ thống tuần hoàn đóng kín, do đó khó xảy ra tình trạng hao hụt. Trong 2-3 năm đầu, nước làm mát có thể mất đi một lượng nhỏ, tuy nhiên nếu người dùng phát hiện xe ô tô tiêu hao nước làm mát quá nhanh, họ nên đưa phương tiện đến kiểm tra và sửa chữa.
Nước làm mát thường bị rò rỉ hoặc tiêu hao do các đường ống dẫn hoặc vị trí khúc nối xiết bằng cổ dê bị nứt, thủng, phồng. Tuy nhiên, việc phát hiện rò rỉ nước làm mát là khó khăn vì vị trí này thường được thiết kế sâu bên trong khoang động cơ.
Két chứa nước hoạt động trong thời gian dài có thể gây hư hỏng thanh tản nhiệt và dẫn đến tình trạng hao hụt nước làm mát. Bên cạnh đó, trong khi di chuyển, bộ phận này có thể bị thủng do sỏi đá đâm vào, gây rò rỉ nước làm mát. Nắp két chứa nước bị hỏng hoặc hở có thể làm mất tính bảo vệ của hệ thống. Khi động cơ hoạt động, nước làm mát sẽ nóng lên và bay hơi, gây ra tình trạng hao nước làm mát.
Gioăng quy lát là chi tiết quan trọng trong động cơ ô tô để giữ cho khe hở giữa mặt và thân máy được kín. Nếu gioăng quy lát bị hỏng, nước làm mát có thể bị tràn qua vào buồng dầu hoặc buồng đốt. Ngoài ra, nước làm mát cũng có thể bị hao hụt nếu xi lanh của động cơ bị nứt. Trong mọi trường hợp, chủ sở hữu nên đưa xe tới các trung tâm sửa chữa uy tín để được kiểm tra và sửa chữa theo đúng quy chuẩn kỹ thuật.
Nguyên nhân nước làm mát bị sôi
Có nhiều nguyên nhân gây ra hiện tượng “sôi nước” trên động cơ xe ô tô. Đầu tiên, trong quá trình vận hành, đặc biệt vào mùa hè, nếu nhiệt độ làm việc của động cơ quá cao, đồng hồ chỉ nhiệt độ sẽ từ 100 độ C trở lên và có hiện tượng hơi bốc nghi ngút ở két nước. Ngoài ra, nếu nhiệt độ môi trường quá cao, không có gió thổi hoặc xe chạy ngược chiều gió cũng có thể góp phần vào hiện tượng này.
Việc vận hành ô tô liên tục trong thời gian dài ở số thấp và phải vượt qua những đoạn đường leo dốc dài cũng là nguyên nhân khác dẫn đến hiện tượng “sôi nước”. Ngoài ra, nếu két nước bị rò chảy thì sẽ gây thiếu hụt nước làm mát. Dây đai kéo cánh quạt gió và két nước cũng có thể bị quá chùng hoặc đứt. Máy bơm nước bị chảy nước hoặc không hoạt động bình thường cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến “sôi nước”.
Nếu mức dầu động cơ ở mức thấp hoặc dầu bôi trơn động cơ bị thiếu hụt hoặc ngược lại nhiều quá mức cần thiết, hoặc độ nhớt không còn đạt yêu cầu, cũng có thể góp phần vào hiện tượng “sôi nước”. Ngoài ra, bộ chế hòa khí điều chỉnh sai, đặc biệt là mức xăng trong bình xăng con, khiến cho hỗn hợp cháy nhạt hoặc quá giàu. Thời điểm đánh lửa ở bugi được điều chỉnh quá chậm và trên bề mặt buồng đốt bị tích quá nhiều muội than cũng là nguyên nhân gây “sôi nước”.
Cuối cùng, việc không thực hiện đầy đủ các chế độ bảo dưỡng theo mùa đúng như quy định, đặc biệt là vào thời điểm chuyển mùa khoảng tháng 4-5, cũng có thể dẫn đến hiện tượng “sôi nước làm mát
Các vấn đề thường gặp với nước làm mát ô tô
Tắc két nước ô tô
Két nước của xe sau thời gian hoạt động sẽ bị tích tụ cặn bẩn, làm giảm lưu lượng nước làm mát hoặc gây tắc nghẽn. Vì vậy, việc thay nước làm mát và kiểm tra két nước định kỳ là rất quan trọng để tránh sự cố này, đây là lỗi phổ biến nhất. Nguyên nhân của sự cố này hoàn toàn do người dùng, không phải do các yếu tố khách quan. Nhiều người sử dụng quên thay nước làm mát xe định kỳ, dẫn đến tắc nghẽn hệ thống tản nhiệt và làm mát. Bên cạnh đó, sử dụng nước làm mát kém chất lượng hoặc không phù hợp với xe cũng có thể gây ra tình trạng này.
Hỏng van hằng nhiệt
Một phần nhỏ của hệ thống làm mát động cơ, van hằng nhiệt đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa làm mát và ổn định động cơ. Khi động cơ còn lạnh, van hằng nhiệt sẽ đóng để ngăn nước hoặc dầu lưu thông vào két nước làm mát, và chỉ mở khi nhiệt độ động cơ vượt quá ngưỡng quy định. Vì vậy, van hằng nhiệt giúp động cơ khởi động nhanh chóng và giảm tiêu thụ nhiên liệu. Tuy nhiên, nếu van bị kẹt, nhiệt độ động cơ sẽ tăng lên do không thể mở van để cho nước làm mát lưu thông. Việc két nước ô tô nóng lên là dấu hiệu của vấn đề này.
Hỏng bơm nước
Bơm nước trong hệ thống làm mát ô tô có chức năng thúc đẩy nước chảy nhanh qua các kết cấu của hệ thống làm mát. Nước làm mát được đưa vào động cơ và sau đó được chuyển qua bộ làm mát trước khi trở lại động cơ để tiếp tục chu kỳ làm mát. Tuy nhiên, nếu máy bơm nước ô tô bị hỏng, nó sẽ không đẩy nước hiệu quả hoặc hoạt động không ổn định, gây ra sự cố cho hệ thống làm mát của xe.
Để xác định nguyên nhân hư hỏng của máy bơm nước, cần kiểm tra toàn bộ máy bơm. Hư hỏng thường xảy ra ở các khớp nối của máy bơm nước, dẫn đến rò rỉ chất lỏng màu vàng hoặc xanh lá cây dưới gầm xe. Ngoài ra, cánh bơm có thể bị cụt vì nước làm mát không còn tác dụng và các tạp chất có thể gây ăn mòn cánh bơm. Máy bơm thường phải hoạt động trong môi trường nhiệt độ cao và tần suất hoạt động lớn, vì vậy nó bị ăn mòn nhanh chóng. Rò rỉ nước làm mát qua phớt chặn cũng có thể dẫn đến sự cố hư hỏng của máy bơm nước.
Đường ống hoặc két nước bị nứt
Trong quá trình di chuyển, hệ thống làm mát của xe có thể gặp sự cố do nhiều nguyên nhân, chẳng hạn như ống nước hoặc két nước bị nứt, cặn bẩn trong đường ống nước và nhiều nguyên nhân khác. Tất cả các nguyên nhân này đều có thể gây ra tình trạng động cơ không được cung cấp nước làm mát. Để khắc phục vấn đề này, trước hết, bạn cần kiểm tra két nước làm mát phụ. Nếu mực nước trong két nước dưới vạch L (thấp), điều đó có nghĩa là xe của bạn đã hết nước làm mát. Bạn cần bổ sung nước vào két nước làm mát phụ để đảm bảo xe tiếp tục hoạt động bình thường.
Nếu sau khi thêm nước vào két nước mà mực nước vẫn thấp, có thể xe của bạn bị thủng bộ tản nhiệt hoặc đường ống bị nứt dẫn đến rò rỉ nước. Trong trường hợp này, bạn nên giảm tốc độ di chuyển và kiểm tra liên tục để bổ sung nước làm mát vào két nước. Sau đó, bạn cần đưa xe đến gara sửa chữa ô tô gần nhất để kiểm tra và sửa chữa hệ thống làm mát của xe.
Những lưu ý khi thay nước làm mát
Để đảm bảo hoạt động và tuổi thọ của động cơ xe, tránh trộn nhiều loại nước làm mát ô tô lại với nhau. Khi cần bổ sung thêm nước làm mát, sử dụng loại đã dùng trong những lần trước. Nước làm mát không cần pha thêm bất kỳ thành phần nào, không được pha nước cất hoặc dung dịch khác. Trước khi thay dung dịch, chờ động cơ nguội hẳn. Khi thay dung dịch, đặt một xô dưới chỗ xả nước để tránh bị tràn ra ngoài.
Nước làm mát động cơ là dung dịch cực kỳ quan trọng, chịu trách nhiệm nuôi sống xe ô tô. Nó là cầu nối trung chuyển nhiệt từ thân động cơ xe đến két làm mát. Việc lựa chọn và sử dụng nước làm mát đúng cách là vô cùng quan trọng để đảm bảo sự bền vững của xe
